Jak robić lepsze zdjęcia?

Mimo technicznego postępu, rejestracja dwuwymiarowych, nieruchomych obrazów ciągle jest powszechnym sposobem opisu świata. Nie ma recepty na idealne zdjęcie. Jak mówił jeden z klasyków fotografii Robert Doisneau – “If I knew how to take a good photograph, I’d do it every time”. Istnieją jednak wskazówki, które pomagają w osiąganiu technicznej poprawności robionych zdjęć. Oto moje wskazówki:

 

1. Pamiętaj o “4K”.
   

   Kompozycja
   Istnieją klasyczne zasady kompozycji obrazu, takie jak zasada mocnych punktów obrazu, zasada wypełnienia kadru, zasada równowagi, czy zasada szukania naturalnych obramowań. Aby łamać te zasady miej ku temu powód i niech będzie on twoim świadomym wyborem, a nie postmodernistyczną fanaberią.

   Kontrast
   Światło stanowi o istocie fotografii, naucz się używać jego różnych źródeł (słoneczne, sztuczne, odbite, flash). Pamiętaj, że ideałem w fotografii jest oddanie smolistych czerni, śnieżnych bieli i wszystkich tonów pośrednich pomiędzy nimi. Z racji ograniczonej zdolność do reprodukcji pełnej rozpiętości tonalnej przez film lub matrycę cyfrową, konieczne są świadome wybory co do oddania kontrastu fotografowanej sceny. Można naświetlać na cienie, światła lub dodatkowym oświetleniem wyrównywać kontrast.

   Kolor
   Źle użyty kolor może zaburzyć odbiór wszystkich pozostałych elementów obrazu. Wystarczy sobie wyobrazić zdjęcie osoby na pierwszym planie i czerwony balonik na drugim, który na pewno rozproszy uwagę oglądającego. W wielu przypadkach bardziej sprawdza się fotografia czarno-biała, szczególnie gdy chcemy skoncentrować się na opowiedzeniu jakiejś historii. W fotografii kolorowej warto szukać albo kontrastu kolorów, albo dążyć do efektu monochromatycznego (wykorzystania różnych odcieni tego samego koloru) lub wybrania określonej tonacji (ciepłej lub chłodnej).

   Kontekst
   Poznaj fotografowany obiekt, żeby wydobyć jego istotę i pomyśl przed naciśnięciem migawki, żeby odpowiedzieć sobie po co robisz dane zdjęcie i co tak na prawdę chcesz na nim pokazać.
   

2. Używaj obiektywów stałoogiskowych.
   Nie dlatego, że zapewniają lepszą jakość optyczną i jasność niż zoomy, ale dlatego, że zmuszają do myślenia podczas kadrowania. Oto proponowane zestawy (żeby uzyskać podane ogniskowe w fotografii cyfrowej nalezy je podzielić przez ok. 1,5):
   

   Minimum: 35/2.0 lub 50/1.8
   Optimum: 28/1.8 + 85/1.8
   Medium: 24/2.8 + 50/1.8 + 105/2.8
   Maximum: 24/2.8 + 50/1.8 + 105/2.8 + 180/2.8

   Zoomy polecam do reportażu (dla wygody: 28-70 + 70-200 dla tzw. pełnej klatki) oraz fotografii cyfrowej (z powodu rzadszej konieczności zmieniania obiektywów, co chroni sensor przed zabrudzeniem i często lepszego dopasowania nowoczesnych zoomów do specyfiki matryc CCD i CMOS). Nawet jednak, gdy używa się zoomów najpierw należy się zastanowić jakiej użyć ogniskowej (szerokiej, jak 28mm dla uwypuklenia pierwszego planu i głębi ostrości, czy długiej, jak 105mm, dla koncentracji na obiekcie i wyizolowaniu go z tła), a dopiero później kadrować. Aby wypełnić kadr należy używać nóg, kręcenie zoomem tam i z powrotem jest najlepszym sposobem na uzyskanie banalnego zdjęcia.
   

3. Używaj sprawdzonych materiałów.
   Nie liczy się jakie one są, ale czy uzyskujesz na nich powtarzalne i zadowalające ciebie efekty.
   

   Sam w czasach fotografii analogowej używałem: Agfa APX 100 w Rodinalu 1+50 oraz Kodak Tri-X 400 w D-76 1+1. Teraz znam możliwości matrycy mojego aparatu cyfrowego i staram się o nich pamiętać. Pamiętajcie, że wyższa rozdzielczość matrycy wcale nie zapewnia lepszych zdjęć, a wysokie czułości ISO prawie zawsze degradują ostrość i dynamikę obrazu.
   

4. Aparat jest puszką z pokrętłami.
   Poznaj wszystkie jego możliwości, a później używaj tylko preselekcji przysłony (A) lub czasu (S), tak aby świadomie kreować efekt, który chce się osiągnąć na zdjęciu (dużą lub małą głębię ostrości, zmrożenie lub rozmazanie ruchu). Wszelkie programy tematyczne i opcje optymalizacji zdjęć są zbyt ograniczające lub rozpraszające.

   Warto pamiętać, że z technicznego punktu wiedzenia aparat fotograficzny odpowiada jedynie za parę parametrów jakimi są czas i przysłona. O całkowitej jakości zdjęcia decyduje natomiast obiektyw (jego zakres ogniskowych, jakość wykonania, korekcja wad optycznych, jasność), materiał (matryca) na jakim rejestruje się zdjęcie (jego rodzaj, czułość, charakterystyka przenoszenia barw) oraz oczywiście fotograf, który wybiera efekt jaki chce lub może osiągnąć.

5. Używaj lampy błyskowej w pełnym słońcu i wyłącz ją gdy jest ciemno.
   Czyli inaczej niż podpowiada intuicja. Lampa błyskowa używana w pełnym słońcu powoduję wyrównanie kontrastu i likwidację głębokich cieni (tzw. błysk wypełniający, ang. fill-in flash), zaś w miejscach gdzie jest ciemno najlepiej zachować ich naturę, korzystając tylko z zastanych źródeł światła stosując długie czasy naświetlania.

   Warto nauczyć się kreatywnego wykorzystania światła błyskowego, zwłaszcza reporterskich lamp przenośnych (więcej na ten temat znajdziecie w internecie pod hasłem „Strobist”). Podstawową umiejętnością jest nauczenia się modyfikacji światła lampy (odbicie, zmiękczanie) oraz używania jej odpiętej od aparatu. Warto też pamiętać, że najlepszą kontrolę światła błyskowego zapewnia praca na ustawieniach manualnych, gdzie moc błysku, przysłonę i czas w aparacie dobieramy sami. Dzięki temu można uzyskać efekty nieosiągalne przy pracy w trybach automatycznych.

6. Nie oglądaj się na twórczość innych.
   Fotografia amatorska powinna być zabawą, przygodą i służyć samorealizacji. Im bardziej świadomie poszukuje się własnego stylu, tym ciekawsze okazują się efekty naszych działań. Jeżeli już jednak szukamy inspiracji, to warto szukać jej u najlepszych.

   The Big Picture – zdjęcia z rożnych agencji, wybrane przez Alana Taylora z “The Boston Globe”,
   Photo Journal – codzienna porcja zdjęć od “The Wall Street Journal”,
   PDN Photo of the Day – zdjęcia dnia z serwisu Photo District News,
   Pixcetera – serwis zdjęciowy AOL,
   Reuters: Pictures – zdjęcia agencji Reuters, szczególnie polecam Pictures of the month,
   Photos | vanityfair.com – zdjęcia z magazynu Vanity Fair,
   Corbis Outline Celebrity & Entertainment – zdjęcia portretowe sław w serwisie Corbis,
   MediaStorm – multimedialne prezentacje zdjęć i reportaży,
   Magnum In Motion – prezentacje repotraży ze sławnej agencji Magnum.

[Dopisek – sierpień 2011] Rozpocząłem cykl wpisów na blogu pt. „Fotografia dla początkujących, a nawet opornych”, przebaczony dla fotograficznych laików. Mam nadzieję, że pomoże on w zrozumieniu istoty i technicznych zawiłości powstawania obrazu fotograficznego.